Over vergeten karavaanroutes van de Transsaharahandel in Zuid-Marokko | 31 oktober 2022, 15 dgn

Agadir
De vlucht van Amsterdam naar Agadir, duurt ca. 4 uur. Na aankomst kan, wie wil, meteen de benen strekken met een strandwandeling. In de ochtend van de tweede dag rijden we de bergtop op, aan de Noordzijde van de stad. Hier ligt een historisch havenbolwerk met opslagruimten, ‘de agadir Oufella’. We dalen af voor koffie, en de kleine collectie van het Amazighe museum dat ons een blik gunt op de cultuur van het gebied dat we op deze reis gaan verkennen. Na de lunch rijden we naar een beschermd natuurgebied buiten de stad, omspoeld door zoet en zout water. Het is een ideale biotoop voor vogels. Hier broedt één van de laatste kolonies ter wereld van de kaalkoppige Ibis, en leven ook andere bedreigde diersoorten, zoals struisvogels en diverse gazelles in een door hekken afgeschermd terrein.

Taroudant
Vertrek naar Taroudant. Deze provinciestad draagt de bijnaam”klein Marrakech” vanwege de vergelijkbare ommuring, maar lijkt verder in niets op deze stad, behalve dat het ook ooit, even, hoofdstad was, onder de eerste Saädische sultans (16e eeuw). Taroudant is tegenwoordig de regionale hoofdstad van de Souss regio, een marktplaats waar mensen uit de wijde omtrek naar toekomen voor grote en kleine boodschappen. Na het inchecken in de accommodatie, verkenning van de souk en het “kleine grote plein” met zijn fratsenmakers en terrassen.

Tafraoute
De weg vanuit Taroudant leidt dwars door het Anti-Atlasgebergte naar Tafraoute, en klimt naar 1100 meter hoogte, naar de vallei van de Ammeln. De vallei is genoemd naar een lokale stam, en niet naar de amandelbomen die er overigens ook goed gedijen! Tafraoute ligt in het hartland van de Sleuh Imazighen. De vrouwen gaan er in het zwart, en trekken de aandacht naar de fleurig afgezette randen van hun zwarte jurken en dito kleurrijke sokken en slippers die eronderuit steken. De stad beroemd is om haar handgemaakte, bestikte slippers. Men kan er ook goed arganolie kopen. De afgeronde granietformaties die in en om het stadje liggen zijn een geologisch unicum. Vanuit basis Tafraoute volgen twee dagen van wandelingen en gemotoriseerde excursies.

Guelmim
Vanuit Tafraoute verplaatsen we ons naar de provincie Guelmim, in de richting van de Sahararand. Het is bij uitstek de streek waar van oudsher goederen van de Transsaharahandel werden overgeslagen en doorverhandeld, en waar zich alles concentreert wat Zuid-Marokko zo bijzonder maakt: agadirs, oasen en sporen van een joods handelsverleden. Niet ver van ruines van Oufrane, de oudste joodse nederzetting, ligt bij Amtoudi, een spectaculair voorbeeld van die typische de verdedigingsarchitectuur van de Imazighen: ‘de agadir’ van Ait Assa. Ook tref je de nog ‘onderbelichte’ bevolkingsgroep van de Sahrawi’s aan die tot op de dag van vandaag handel vanuit Mauretanië op de markt van Guelmim verhandelen. Nog verder zuidwaarts lonkt de “klassieke oase”, la plage blanche van Saint Exepury, en de Oued Noun, met zijn Franse en Spaanse ruïnes die getuigen van een recentere, koloniale strijd.

Sidi Ifni-Tiznit-Illigh-Oued Massa
Op weg naar Tiznit scheren we langs de kust omhoog vanaf Sidi Ifni. Deze van ousdher Spaanse badplaats gaat prat op fraaie architectuur, een breed strand en een zondagmarkt. Na een wandeling door het centrum gaat de tocht verder langs de kust noordwaarts naar La Gezira. Ter hoogte van Mirleft buigt de route  landinwaarts naar Tiznit, waar we neerstrijken voor laatste vier dagen. Tiznit is de perfecte uitvalsbasis voor de regio Tazerwalt, het hartland van “het huis van Illigh”. Illigh is een dorp in de uitlopers van het Anti-Atlasgebergte. Hier zetelen nog steeds de erfgenamen van de familie Aboudmiaa, die een spin in het web was van de Transsaharahandel, en met wie Michiel de Ruyter in de 17e eeuw, jarenlang, handel dreef. Na een bezoek aan de burcht van Illigh, volgen we De Ruyter’s voetstappen terug naar de oued Massa en de kust van de Atlantische Oceaan. Ook bezoeken we het pelgrimsoord van de 16e eeuwse soefiheilige, Sidi Ahmed ou Moussa, van wie de familie Aboudmiaa afstamt. Rond zijn graf liggen ook zijn nazaten, de leiders van het Huis van Illigh.

Tiznit

In de ochtend een stadsverkenning met Aby Battah, ‘de kuifje van Tiznit’. De stad is onder andere bekend om zijn deuren en sleutels, maar vooral ook om zijn zilveren sieraden. Tiznit had ooit een joodse gemeenschap die vooral in de handel en de zilversmederij actief was. Na het vertrek van de joden is deze traditie voortgezet. De stad heeft nog steeds een zeer grote zilversouk die druk wordt bezocht. Na een lunch in het centrum kan ieder zijn eigen gangetje gaan, de laatste inkopen doen of op een terras blijven hangen.

Tiznit naar Al Massira Airport
De tocht van Tiznit naar het vliegveld duurt een kleine 1,5 uur.